Türk Yahudileri bu topraklarda söylemleri ve davranışlarıyla, eylemleriyle, her zaman vatanlarına bağlılığını ve onun ayrılmaz bir parçası olduğunu kanıtlamıştır.
Türk Yahudileri, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde eğitim ve kültür-sanat alanında, edebiyat dünyasında, basında, Klasik Türk Musikisi, tıp ve hukuk alanlarında, Osmanlı Parlamentosu ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde, dış ilişkilerde, sanayi ve hizmet sektörlerinde, spor dünyasında, askerlik ve vatan savunmasında değerli hizmetler vermiş, yetkili makamlarca ödüllendirilmiş ve tarihe geçmişler; Osmanlı döneminde, devlet bürokrasisinde ve emniyet teşkilatında sorumlu mevkilerde yer almışlardır.
KAMONDOLAR
Komondolar (Camondolar) engizisyondan kaçarak önce Venedik’e, 17. yüzyılda İstanbul’a gelen, bu kentte tanınmış ve güç kazanmış, kentte ve cemaatinde çağdaş gelişmelere önderlik etmiş köklü bir İstanbul Yahudi Ailesidir.
Ailenin Fransa’da yaşayan kolunun son bireyleri, İkinci Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından Auschwitz toplama kampında yakılarak öldürülmüştür.
Camondo sözcüğünün kökeninin Venedik lehçesinde “Dünya evi” anlamına gelen Ca’Mondo olduğu ifade edilir.
Ord. Prof. SAMUEL ABRAVANEL AYSOY (1885-1959)
Ankara Üniversitesi İç Hastalıklar kürsü başkanı, Yüksek Ziraat Enstitüsü Baytar Fakültesinde tıbbi radyestezi araştırmacısı. Kendi geliştirdiği radyestezi aletiyle Avrupa’ya açıldı. Birçok eseri yayınlandı.
JANET AKYÜZ MATTEİ (1943-2004)
Gökbilim akademisyeni, Ege Üniversitesi Gökbilim Ana Bilim Dalı doktoru, ABD-Massachusetts'de Amerikan Değişken Yıldız Gözlemcileri Birliği Başkanı. Bir gök cismine adı verildi ve adına bilimsel burs tahsis edildi.
AVRAM BENAROYA (1888-1955)
Stenografi tekniğini Osmanlıcaya ve Türkçeye ilk uygulayan kişi. Sistemi ülke genelinde Yüksek Ticaret Mektebinde uygulandı. Türk Harflerinin kabulünden sonra TBMM zabıt ekipmanlarını hazırladı. L’Etoile du Levant gazetesinin kurucusu ve yayıncısı.
YOMTOV GARTİ (1914-2011)
Türkiye’nin Matematik dalında üçüncü doktoru. Hem dedelere hem de torunlarına ders vermeyi başaran “hocaların hocası” eğitimci, “efsane hoca”. 500. Yıl Vakfı kurucuları arasında yer aldı.
SELİM HAİM KANETİ (1934-1992)
Prof. Dr. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Maliye ve Ekonomi Bölümü Başkanı, Vergi Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı, Mukayeseli Hukuk Araştırma Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı. Yayınlanmış 12 hukuk eseri olan Prof. Kaneti anısına Hukuk Fakültesinde adına bir kütüphane (1993), Galatasary Üniversitesinde adına Vergi Hukuk Merkezi açıldı. Türkiye Hahambaşılığı Fahri Danışmanlar Kurulu Üyesi ve 1991 yılında Başkanı oldu. 500. Yıl Vakfı kurucuları arasında yer aldı.
İSAK ALGAZİ (İLGAZİ) (1889-1950)
Sinagoglarda hazan olarak görev yapan Algazi sıcak ve ahenkli sesi dolayısıyla Bülbül diye anılırdı. Klasik Türk Musikisinin ıslahı hakkında görüşü alınmak üzere Atatürk tarafından Dolmabahçe Sarayı'na davet edilen Algazi, Türk Musiikisinin tarihçesini, muhtelif şarkıları kronolojik sırayla terennüm ederek sunuşu ulu önderin pek hoşuna gitti. Kendisini "senin gibi bir adam milletimizin yüz akıdır" diyrek taltif etti ve kendisine imzasıyla ithaf ettiği bir Kuran-ı Kerim hediye etti. Algazi, güftesi İsak Ferrera'ya ait olan Türk Hava Kurumu marşının da bestecisidir.
DARİO MORENO (1921-1968)
İzmir doğumlu Uluslararası ödüllü Hafif Müzik sanatçısı . Doğduğu İzmir Asansör semtine bir büstü dikilmiş, İzmir Körfez vapurlarından birine adı verilmişir.
"Topraklarımızdan çıkıp ismini bütün Akdeniz'de duyurdu ve Türkiye’nin güzelliklerini dünyaya tanıtma adına çok büyük görevler yaptı" (Ertuğrul Günay) "Ölünceye kadar Türk Pasaportunu değiştirmedi" (Erkan Özakman) "Her gittiği yerde ve ortamda Türk olduğunu gururla ifade ederdi. Uluslararası etkinliklerde önüne Fransız bayrağı konduğunda derhal Türk bayrağıyla değiştirilmesinde ısrar ederdi" (Esin Afşar)
İBRAHİM NOM (AVRAM NAON) (1878-1947)
Avukat. Aynı zamanda, Kızılay Genel Merkez Üyesi olup Mir'at dergisinin kurucularındandır ve Servet-i Fünun şairidir.
SALAMON JOZEF BECERANO (1915-1991)
Çocuk Nöropsikiyatrisi uzmanı, Leucencaphelite araştırmacısı, Bakırköy Akıl Hastanesi bünyesinde Çocuk Psikolojisi ve Nöroloji Bölümü kurucusu. Türkiye'de bir ilk olarak yayınlamaya başladığı Çocuk Nöropsikiyatrisi ve Rehberliği dergisini 1976 yılına kadar ücretsiz dağıttı.
MOŞE HAMON (MUSA BİN HAMUN) (1490-1565)
Jozef Hamon'un, Granada doğumlu oğlu. Yavuz Sultan Selim'in ve Kanuni Sultan Süleyman'ın özel doktoru. Kanuni'nin emriyle Macaristan sağlık teşkilatını kurmakla görevlendirildi. Osmanlı Nakşi yazısıyla Türkçe olarak yazıp Kanuni'ye ithaf ettiği 200 sahifelik, uluslararası üne sahip Shebat Yehuda eserinde diş hastalıklarını tüm ayrıntılarıyla izah etmekte ve diş ameliyatlarına değinmektedir.
MENAHEM HODARA (1869-1926)
Tıp literatürüne damgasını vuran Türk dermatolog, ilk histopatoloji uzmanı. Hodara hastalığı olarak anılan Trichorrhexis Nodosa hastalığını teşhis etti. “Piedra” olarak bilinen hastalığı ilk tanımlayan kişi. Araştırmaları ve kitapları uluslararası tıp literatüründe geniş yer aldı.
JAK V. KAMHİ (1925-)
Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasından itibaren dış temaslarına başladı. 500. Yıl Vakfı'nın kurucu başkanı oldu. Yıllar boyu yaptığı çalışmalarla ülkemizin dünyaya tanıtılmasında ve devletimizin yüceltilmesinde gösterdiği üstün başarıdan dolayı 6 Ağustos 2007 tarihinde kendisine Devlet Üstün Hizmet Madalyası verildi.
ARON ANGEL (1915-2010)
Türkiye'nin ilk şehir plancısı (Urbanist). Ünlü urbanist Henri Prost'un yardımcısı olarak işe başladı. Prost ayrılınca İstanbul Nazım Plan Bürosu başdanışmanlığına atandı. Belediye uygulamaları ile ilgili görüş ayrılığından dolayı istifa ederek serbest çalışmaya başladı. Uzun yıllar Neve Şalom Sinagogu Vakfı ve Türkiye Hahambaşılığı Hukuk ve İmar Komisyonunda fahri olarak görev aldı.
NAHMAN VARON (1878-1959)
Zonguldak’ta posta müdürü iken Rus harp gemilerinin yaklaşmakta olduğunu görüp durumu telgrafla İstanbul'a bildirdi ve Hamidiye ile diğer gemilerin gelerek Rus donanmasının ağır kayıplar vermesini sağladı. 1921 yılında emekli olan Varon, 1940-44 döneminde Balat Or Ahayim Hastanesi mütevelli görevinde bulundu.
SAMUEL KEMAL EFENDİ İZİSEL (1880-1949)
Hukuk Fakültesi mezunu olarak Siroz Asliye Mahkemesi üyeliği yaptıktan sonra Selanik İttihad ve Terakki teşkilatına katıldı. 1909'da Beyoğlu Merkez Emniyet Amrliğine tayin edildi. 11 Haziran 1913 günü bir suikast sonucu katledilen Sadrazam Mahmut Şevket Paşa'nın katillerini yakaladı. Operasyonda bacağından ağır yaralandı ve ömrü boyunca topal kaldı. İstanbul Emniyet
Amirliğinin değişik kademelerinde yer aldı ve ödüllendirildi. Memuriyetten ayrıldıktan sonra Fransızca dersleri verdi ve La République Gazetesinde çevirmen olarak çalıştı. Emniyet mensuplarının "Kahraman Kemal Ağabey" diye sevip saydıkları İzisel 1938 yılında Galata Beyoğlu Kasımpaşa Şişli Musevi Cemaati Müteveliliğine atandı.
BLUMENTHAL AİLESİ
İlk Türk plak fabrikası ve stüdyosu Orfeon Records'un kurucusu aile.
ELİ ACIMAN (1919-2011)
Türkiye'de çağdaş reklamcılığın öncüsü, Faal Ajans ve daha sonra Manajans'ın kurucusu. 500. Yıl Vakfı kurucularından.
VİTALİ HAKKO (1913-2007)
Yurdumuzda modanın öncüsü. Şen Şapka ile başlayıp Vakko ile taçlanan bir gelişimin mimarı. Modayı bir yaşam tarzı olarak benimsemiş, "ben sıfırın altından başladım" diyen bir iş adamı. 500. Yıl Vakfı kurucularından.
BERNAR NAHUM (1911-1995)
Koç Topluluğu Otomotiv Grubu kurucusu olarak Türk otomotiv sanayisinin ufkunu açtı. Toplumsal sorumluluklarını da kutsal bir görev sayan Nahum, aralarında Ulus Özel Musevi Lisesi'nin de bulunduğu çeşitli eğitim kurumlarının kurucusu ve destekçisi oldu.
MORRİS SCHİNASİ (1855-1929)
Bir vefa örneği: Küçük yaşta Manisa'dan gurbete ayrılan, daha sonra yerleştiği ABD'de sigara kralı olan Moris Schinasi, ayırdığı 1 milyon dolar ile Manisa'da bir çocuk hastanesi kurulmasını vasiyet etti. İsteği eşi Laurette tarafından yerine getirildi. Hastane hâlen Bayar Moris Şinasi Eğitim ve Uygulama Hastanesi adıyla hizmet vermeye devam etmektedir.
MİŞON VENTURA (1881-1961)
Ord. Prof. (Müderris) İstanbul Darülfünun Hukuk Mektebinde Mukayeseli Hukuk, Deniz Ticaret Hukuku ve Roma Hukuku profesörü. Aralık 1919 seçimlerinde İstanbul'dan Osmanlı Musevileri İntihab Cemiyeti adına aday oldu ve mebus (milletvekili) seçildi. Birçok hukuki makale ve kitabı yayınlandı.
